Lečenje šizofrenije: da li se može lečiti? Lekovi, psihoterapija i ostalo

Generalno, lečenje zavisi od stadijuma bolesti.

Ukoliko je nastupila akutna faza bolesti i simptomi su intenzivni, ili se pacijent ponaša tako da ugrožava sebe i okolinu, neophodna je intenzivna krizna podrška i briga o pacijentu.

U akutnom napadu razvijaju se simptomi psihoze i neophodno je lečenje.

U fazi kada se simptomi smanjuju ili nestaju, u ovom trenutku porodica i pacijent se informišu o bolesti i do izražaja dolaze psihoterapijski postupci poput individualne, grupne i porodične terapije.

Ukoliko se zdravstveno stanje pacijenta stabilizuje, može da učestvuje u različitim oblicima psihosocijalne rehabilitacije, ako je studirao može se vratiti na studije, baviti se slobodnim aktivnostima itd. Sve u svemu, međutim, lečenje šizofrenije mora biti složeno, uključujući biološki tretman (farmakoterapija, elektrokonvulzivna terapija), psihoterapeutske i psihosocijalne intervencije.

Sa praktične tačke gledišta, moguće je podeliti lečenje šizofrenije u četiri faze:

1. Upravljanje akutnim psihotičnim stanjem kod šizofrenije, a cilj je smirivanje obolelog od šizofrenije i omogućavanje daljih terapijskih intervencija.

Primarna intervencija su verbalne tehnike koje dovode do smirivanja pacijenta, davanja sedativnih (smirujućih) lekova u slučaju psihomotornog nemira i/ili agresivnih manifestacija, u slučaju njihovog neuspeha ili u slučaju visokog stepena rizika od oštećenja pacijenta. ili okoline, korišćenje fizičkog sputavanja u skladu sa zakonskim standardima.

U farmakološkom lečenju akutnih psihotičnih simptoma u vezi sa uznemirenošću ili manifestacijama agresije, neophodno je koristiti parenteralne ili rastvorljive oblike lekova. Pored antipsihotika, preporučljivo je davati parenteralne benzodiazepine za brži efekat pacifikacije.

Međutim, osnovni tretman ostaje primena AP - apaurina (benzodiazepina).

2. Akutna faza, čiji je cilj suzbijanje akutnih simptoma šizofrenije, posebno pozitivnih simptoma kao što su deluzije, halucinacije i poremećaji ponašanja.

Obično traje 6-8 nedelja, njegova efikasnost se procenjuje nakon 2-4 nedelje, a promena terapije u prve dve nedelje je indikovana samo u slučaju neželjenih efekata ili netolerancije.

3. Stabilizacioni tretman, čiji je cilj minimiziranje stresnih situacija i podrška obnavljanju sposobnosti pacijenta da se prilagodi u svom izvornom društvenom okruženju.

Ako se stanje pacijenta stabilizuje određenom terapijom postavljenom u akutnoj fazi, to treba nastaviti najmanje 6 meseci u nepromenjenoj dozi.

Ovaj period je optimalan za glavne nefarmakološke procedure kao što su psihoterapeutske intervencije, psihoedukacija, psihosocijalne intervencije. Ako postoji, moguće je koristiti oblik delimične hospitalizacije u psihijatrijskoj bolnici.

4. Cilj faze održavanja je sprečavanje recidiva i stvaranje uslova za potpuni socijalni oporavak (remisiju).

Farmakoterapija i elektrokonvulzivna terapija spadaju u standardne biološke metode lečenja šizofrenije u našim uslovima.

Elektrokonvulzivna terapija (ECT) je bezbedna terapijska metoda sa brzim terapijskim efektom, koja se trenutno izvodi u opštoj anesteziji savremenim uređajima koji omogućavaju doziranje i praćenje efikasnosti i neželjenih efekata u cilju minimiziranja rizika i neželjenih efekata.

Indikacije za ECT kod šizofrenije su uglavnom perakutna stanja sa pretnjom po život ili zdravlje, kao i farmakorezistentni (nereagujući na lekove) oblici bolesti, gde je njen efekat sinergičan sa primenom AP.

Psihoterapija u lečenju šizofrenih bolesti nije alternativa farmakološkom lečenju, ali zajedno sa biološko-psihofarmakološkim tretmanom efikasno pomaže da se simptomi šizofrenije svedu na minimum, uključujući i kognitivne deficite.

U psihoterapiji pacijenata sa šizofrenijom važna je suportivna terapija sa psihoedukacijom o bolesti i lečenju.

Prilikom davanja informacija uzimamo u obzir kliničko stanje pacijenta, njegove resurse i deficite. Obrazovanje smanjuje anksioznost, samookrivljavanje i beznađe, a takođe može pomoći pacijentu da razvije sopstvene resurse za suočavanje, spreči recidiv i povrati zdravo funkcionisanje.

U lečenju obolelih od šizofrenije važna je saradnja članova porodice radi postizanja podrške pacijentu tokom lečenja, prepoznavanja ranih signala upozorenja kao i smanjenja stresora koji mogu dovesti do relapsa bolesti.

Kognitivno-bihejvioralna terapija (CBT) pomaže u poboljšanju socijalnog funkcionisanja pacijenata sa šizofrenijom, kao i dovodi do korekcije kognitivnih deficita, kontrole hroničnih pozitivnih i negativnih simptoma i prevencije relapsa bolesti.

U tu svrhu CBT koristi nekoliko razvijenih metoda i strategija, kao što su obuka socijalnih veština, tehnike samoučenja, obuka izolovanih deficita itd.

Briga u zajednici igra važnu ulogu u ukupnom lečenju pacijenata sa šizofrenijom. Predstavlja jednu od alternativa psihijatrijske nege namenjene posebno saradničkim pacijentima sa šizofrenijom. U okviru nje pacijenti su deo terapijske zajednice, pa se na taj način, u smislu emocionalne podrške, interpersonalnog kontakta i mogućnosti svakodnevnog praćenja stanja pacijenta, može pružiti efikasna sveobuhvatna pomoć.

Drugi oblici brige u zajednici su psihosocijalni centri, socioterapeutski klubovi i grupe za samopomoć. Međutim, tačno je da pacijent mora biti što bolje informisan o svojoj bolesti, u zavisnosti od njenog stadijuma.

Biti informisan pacijent je najsigurniji put do uspeha.